Wiele mówi się o wpływie, jaki człowiek wywiera na otaczający go świat. Wycina lasy, zanieczyszcza powietrze, później z różnym skutkiem naprawia to, co wcześniej zniszczył. Cały ten proces działa jednak w dwie strony – otoczenie także oddziałuje na ludzi. Każda geosfera na swój sposób wpływa na działalność człowieka. Jak jest z hydrosferą? W jaki sposób wpływa ona na naszą działalność? Co jej zawdzięczamy, albo co przez nią straciliśmy? Czy w ostatecznym rozrachunku jej działalność pomaga człowiekowi, czy też szkodzi?

MOŻLIWOŚCI NIESIONE PRZEZ HYRDOSFERĘ

WYBÓR MIEJSCA DO OSIEDLENIA - ROLA HYDROSFERY

Pierwszy, sięgający daleko w naszą przeszłość przykład, to kwestia wyboru miejsca do zasiedlenia przez naszych przodków. Ludzie chcący osiąść w jednym miejscu na stałe, zmęczeni ciągłym przenoszeniem się z miejsca na miejsce w bardzo dużym stopniu kierowali się rozłożeniem różnego rodzaju wód. Budowanie osady w miejscu, gdzie powodzie występowały często nie było dobrym pomysłem. Za to zakola rzek, czy wyspy, to idealna okolica na założenie osady. Nasi przodkowie wykorzystali to między innymi w Biskupinie i Krakowie budując w najdogodniejszym miejscu swe siedziby. Kraków wyrósł na potęgę gospodarczą w swych czasach dzięki temu, że położony nad Wisłą mógł zarabiać na handlu rzecznym.

Jedno z państw starożytnych – Egipt – dzięki rzece, która płynęła przez nie, stała się światową potęgą. Dzięki kontrolowaniu wylewów rzeki płynnie rozwijało się rolnictwo, a co za tym idzie państwo bogaciło się. Nil, który wylewał raz do roku dzięki specjalnemu systemowi irygacyjnemu nawadniał pola cały czas, co pozwalało na zbieranie plonów nie raz, lecz dwa razy do roku.

KLIMAT MORSKI

Klimat ten cechujący się wilgotnością powietrza, licznymi opadami, chłodnym latem i łagodną zimą, zmiennym cyklem wiatrów i małą roczną amplitudą temperatur występuje między innymi na zachodzie Europy.

ENERGIA GEOTERMALNA

Źródła energii wulkanicznej i sejsmicznej nazywamy źródłem energii geotermalnej. Energia geotermalna jest bardzo rozpowszechniona na Islandii. W Polsce jest prawie nieużywana(jedynie na Podhalu). W naszym kraju moglibyśmy aż na 40% powierzchni korzystać z energii geotermalnej dzięki specjalnym odwiertom, lecz jak dotąd w naszym kraju istnieje tylko osiem specjalnych zakładów ciepłowniczych.

ELEKTROWNIE WODNE

Dawno temu, bo już w 1882 roku zbudowano pierwszą elektrownie wodną na rzece Fox w stanie Wisconsin(USA). Zasilała ona tylko małą fabrykę produkującą papier. Z elektrowni wodnych uzyskuje się 20% światowej energii – to nie mały procent jak w przypadku innych alternatywnych źródeł energii, lecz znaczący wkład w odnowę środowiska naturalnego. Największa elektrownia wodna, która ma zostać oddana do użytku w 2009 roku w Chinach i ma produkować rocznie około 84,7 TWh (terawatogodzin) energii. Dla porównania wszystkie zasoby hydroenergetyczne w Polsce razem wzięte to około 14 TWh . Chiny, jako kraj szybko rozwijający się, w którym przemysł ciągle potrzebuje coraz więcej energii nie może pozwolić sobie na wykorzystywanie tylko i wyłącznie nieodnawialnych źródeł energii. Chińczycy dobrze wiedzą, że ta inwestycja zwróci im się.

HYDROSFERA W LECZNICTWIE

Przedstawiliśmy zabójcze wręcz działanie hydrosfery na człowieka – powodzie zabierające ludzkie życie. Przypomnijmy, że wody zdrojowe pomagają za to leczyć ludzi z licznych schorzeń przedłużając tym samym ich życie. W Polsce także mamy wiele takich uzdrowisk – jedno z nich w miejscowości Świeradów-Zdrój słynie z wód, które służą tak do picia, jak i do kąpieli. Służą one już od 450lat do leczenia chorób reumatycznych, oraz układu krążenia. Wody termalne natomiast można zastosować nie tylko w lecznictwie, lecz także do ogrzewania mieszkań czy produkcji energii. Baseny z wodami termalnymi są bardzo zdrowe, pomagają zachować odpowiednią wagę, relaksuje.

TRANSPORT Z POMOCĄ HYDROSFERY

Wody mogą służyć do transportu. Ma to co prawda swoje minusy – transport wodny nie należy do najszybszych, nie wszędzie da się przewieźć towar i nie wszystko da się przewieźć(np. towary z krótkim terminem zdatności do spożycia), lecz w ostatecznym rozrachunku jest to jedna z lepszych i częściej spotykanych metod transportu. Wielkie miasta Polskie – Warszawa, Kraków, Gdańsk rozwinęły się w dużym stopniu temu, że były położone obok wodnych szlaków handlowych. Dzięki transportowi rzecznemu, dostępowi do morza Bałtyckiego Polska miała otwartą drogę do handlu z wieloma innymi krajami. Na tym wszystkim zyskuje nie tylko handel, lecz także przemysł – stocznie produkujące statki zarabiają, dają miejsca pracy wielu pracownikom. Gdańsk położony nad morzem stał się jednym z najważniejszych portów w swych czasach. Utrzymywał stosunki handlowe z większością innych europejskich portów (nawet z osławioną w tamtych czasach Wenecją).

STOCZNIE

Najbardziej znane miasto ze stocznią w Polsce, to Gdańsk. Już pod koniec XIV wieku tamtejsi Cieślowie zaczęli tworzyć pierwsze statki. Początki stoczni Gdańskiej, to rok 1844, kiedy to Prusy rozpoczęły produkcję statków handlowych, pasażerskich, pasażersko-towarowych i wojennych na terenie obok przystani Marynarki Wojennej. Stocznia rozwijała się bardzo płynnie, w różnych okresach dziejowych(II wojna Światowa, czasy Wolnego Miasta Gdańsk) służyły różnym krajom.
To właśnie w Stoczni Gdańskiej bardzo płynnie działał NSZZ „Solidarność”. Dzięki temu związkowi nastąpiły w Polsce przemiany ustrojowe, dzięki którym obecnie jesteśmy w unii europejskiej, żyjemy w wolnym kraju, możemy sami decydować o roli państwa w demokratycznych wyborach. Dzięki wydarzeniom mającym miejsce między innymi w Stoczni Gdańskiej, Polska jako pierwsza z krajów bloku wschodniego wyrwała się spod opieki Związku Radzieckiego i została suwerennym państwem.
Ta jedna stocznia wybudowała ponad 1000 statków wysokiej jakości pływających po morzach i oceanach całego świata.

WODA – ŹRóDŁO ŻYCIA

Zwykła woda do picia! Może nam się to wydawać czymś tak przyziemnym, że wcale o tym nie myślimy! A jednak – to także wpływ wywierany przez hydrosferę na człowieka. Słodka woda, którą pijemy jest nam niezbędna do życia. Bez wody nie dalibyśmy rady funkcjonować, jest ona w każdym spożywanym przez nas posiłku!

LODOWY DOM

Dla Eskimosów mieszkanie w lodowych domach jest czymś normalnym. Od pokoleń w razie potrzeby budują takie schronienie przed wiatrem i zimnem. W Polsce dzieci budują igloo obok bałwanów w czasie zabawy, w ferie gdy mają dużo wolnego czasu. Tam jest to czasem sposób na przetrwanie.

SPOSÓB NA ŻYCIE

Dla wielu osób woda jest jedynym źródłem utrzymania. Rzeki, jeziora, morza, lub też sztuczne stawy rybne są ich sposobem na życie. Dzięki tej działalności zyskujemy między innymi owoce morza, ryby, rośliny wodne. Największy udział w połowach zarówno morskich jak i słodkowodnych mają Chiny, Peru i Stany Zjednoczone. Polska mimo dostępu do morza wykonuje zaledwie 0,2% połowów odbywających się na świecie. W samej Polsce rybołówstwo to sposób na życie dla załóg około 1,5tysiąca łodzi i kutrów. Niestety zła polityka państwa i stan techniczny jednostek utrudniają połowy.

PIĘKNO HYDROSFERY

Turystyka jest jedną z form działalności człowieka , na którą ogromny wpływ ma hydrosfera. Wiele regionów zyskało na popularności dzięki dostępowi do zbiorników wodnych. Jednym z nadmorskich miast, cieszącym się tak ogromną popularnością w okresie letnim jest Kołobrzeg. Tam klimat uzależniony jest od morza i mas powietrza jakie ono przynosi. Turystyka w Kołobrzegu rozwija się w zawrotnym tempie, gdyż tamtejsze walory turystyczne są wykorzystywane w doskonały sposób. Poza obszarami nadmorskimi tereny w pobliżu rzek czy jezior także wykorzystują hydrosferę. tworzone są ośrodki rekreacyjne, w których można wypożyczyć kajaki czy łódki, co jest wielką atrakcją dla turystów. Nigdzie chyba nie da się tak dobrze wypocząć, jak tam, gdzie słyszymy szum morza, czujemy powiew wiatru na twarzy, płyniemy żaglówką, lub po prostu wskakujemy do wody pochlapać się. Dla wielu ludzi odpoczynek wakacyjny nad zbiornikiem morskim jest czymś świętym, bez czego wakacje, to nie wakacje.

DZIAŁALNOŚC LODOWCA GóRSKIEGO

Czy zastanawiałeś się czasami dlaczego trasy do snowboardu, czy nart mają określony kształt? Skąd pochodzą piękne jeziora górskie w dolinie pięciu stawów polskich? To także działalność wody(a konkretniej lodowca górskiego, który ukształtował doliny, moreny i mutony).

DZIAŁALNOŚC LĄDOLODU

Wyżyny, Niziny, Góry, Liczne Jeziora polodowcowe – to wszystko zawdzięczamy lodowcom, które kształtowały tereny leżące w granicach obecnej Polski. Nie można zapominać także o glebach lessowych, z których później powstają bardzo żyzne gleby(czarnoziemy). Lądolód miał więc wpływ nie tylko na ukształtowanie terenu(co za tym idzie m.in. atrakcje turystyczne regionu, czy warunki do eksploatacji danych złóż), ale także na rozwój rolnictwa.

ZAGROŻENIA NIESIONE PRZEZ HYDROSFERĘ

POWÓDŹ

Hydrosfera to nie tylko szansy dla człowieka. Czerpiemy wiele korzyści z wód, wielu jej odpowiedniemu wykorzystaniu żyje się lepiej. Nie możemy jednak zapominać o skutkach powodzi, które zabrały dachy nad głową tysiącom ludzi(niektórych nie tylko dachu nad głową, lecz nawet życia). W naszym kraju powódź tysiąclecia była jak do tej pory najtragiczniejszą w skutkach. W 1997 roku wylały rzeki Odra, Nysa Kłodzka, Nysa Łużycka, Odra, oraz górna część Wisły. 55 osób zginęło, a straty materialne o równowartości ok. 3,5mld dolarów, to domy, oraz miejsca pracy wielu ludzi. Skutki powodzi najbardziej odczuł Wrocław – miasto, które jest w czołówce najbogatszych, największych, najszybciej rozwijających się miast w Polsce.

TSUNAMI

Tsunami, to fala oceaniczna zalewająca ląd w wyniku trzęsienia ziemi, osuwiska ziemi, lub wybuchu wulkanu. Pierścieniowa fala rozchodząca się od miejsca, gdzie została zapoczątkowana, jest ciężko zauważalna. Porusza się z prędkością dochodzącą do 900km na godzinę. Początkowo jej wysokość, to kilkadziesiąt centymetrów, jednak przy wybrzeżu fale są coraz wyższe, aż do wysokości kilkudziesięciu metrów. Największa w historii fala tsunami osiągnęła wysokość 524 metrów! Jest to niewyobrażalna liczba, lecz jest ona niczym w porównaniu z tym ile osób zginęło w wyniku ostatniego tsunami z 2004 roku. Trzęsienie na Oceanie Indyjskim spowodowało śmierć prawie 300tysięcy ludzi. Od czasu tego tsunami zaczęto bardzo szczegółowo monitorować wszelkie ruchy sejsmiczne na oceanie – ma to zapobiec następnym tego typu katastrofom.

ŚNIEŻYCE I GRADOBICIA

Na powyższym zdjęciu widzimy grad, który spadł w ostatnim czasie w Polsce, na Śląsku.
Każdy z nas nie jeden raz spotkał się ze zniszczeniami spowodowanymi przez grad, drogami zasypanymi przez śnieżyce, czy deszczem, który ogranicza widoczność i nie pozwala wyjść z domu. Opady atmosferyczne mają bardzo duży wpływ na życie człowieka. Grad potrafi zniszczyć wiele samochodów, powybijać szyby. Pod naporem śniegu runęła katowicka hala przygniatając tym samym kilkadziesiąt osób. Deszcz spowodował zalanie dobytków wielu osób, liczne wypadki śmiertelne i katastrofy lotnicze zostały spowodowane nadmiernymi opadami.

ABRAZJA

Morze wpływa na ukształtowanie terenu, tym samym wpływając na człowieka. Wszyscy chyba słyszeliśmy o ruinach kościoła z nadmorskiego Trzęsacza, gdzie morze podmywało klifowe wybrzeże, które go coraz bardziej cofało się. Kościół początkowo znajdujący się kilkadziesiąt metrów od wybrzeża, ostatecznie został zniszczony – obecnie możemy oglądać tylko jedną ścianę tego pięknego zabytku.

ZATRUTA WODA

W krajach Afrykańskich wiele źródeł wody jest skażonych, woda jest niezdatna do picia. Ludzie w Afryce nie mają pieniędzy na to, by badać wodę, którą piją. Korzystanie z brudnych źródeł szkodzi im, a oni nawet nie są tego świadomi. Na szczęście liczne europejskie organizacje starają się zapobiegać temu problemowi.

WYPADKI

Skoki do wody mogą skończyć się trwałym kalectwem, lub śmiercią. Wielu młodych ludzi nie myśli racjonalnie. Skaczą do zbyt płytkiej wody i tym samym kończą na wózkach inwalidzkich lub giną tonąc. W ostatnich latach prowadzono liczne kampanie ostrzegające przed tego typu głupimi zachowaniami, ponieważ wypadków nad jeziorami, czy na basenach, było bardzo dużo.

NISZCZENIE DRÓG

Woda poprzez swą działalność niszczy wiele dróg. Nie tylko tych z piasku, czy utwardzonych żwirem. Wpływa także na zły stan tych asfaltowych, które wydają nam się wręcz niezniszczalne. Droga pokazana na zdjęciu przy obfitych opadach atmosferycznych staje się nieprzejezdna – samochody, czy rowery zapadają się w grząskim gruncie. Pieniądze z budżetu państwa muszą po raz kolejny iść na odbudowę dróg, zamiast na powstawanie nowych autostrad.

Bibliografia:

• http://www.egipt-online.eu/

• http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awierad% C3%B3w-Zdr%C3%B3j#Uzdrowisko

• http://www.obrazki.info/obrazy/163915morze _aiw_bilinscy.jpg

• http://www.termypodhalanskie.pl/

• http://europa.eu/pol/fish/index_pl.htm

• http://drukujwspomnienia.pl/files/images/Wroclaw Powodz.jpg

• http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/ 0b/Borehole.jpg

• http://www.bankier.pl/static/att/48000/1797576_ mineralna2.jpg

• http://archiwum.fishing.pl/imagecreate/author/ ezimagecatalogue/catalogue/variations/18360-800x800.jpg

Autor opracowania:

Jakub Stępski