Urbanizacja [łac.], jest to proces społeczny i kulturowy wyrażający się w rozwoju miast, wzroście ich liczby, powiększaniu obszarów miejskich, udziału ludności miejskiej w całości zaludnienia, oraz zwiększająca się wciąż jej liczba. Jedną z przyczyn coraz szerszej urbanizacji społeczeństw jest wzrost znaczenia pozarolniczych form aktywności gospodarczej, które uatrakcyjniają rynek pracy.

Najbardziej zurbanizowane kraje to: Europa, gdzie wymienić można takie państwa, jak Belgia, Holandia, Niemcy, Wielka Brytania, Australia, Ameryka Południowa, a w niej Urugwaj, Wenezuela i Argentyna, oraz Ameryka Północna – USA i Kanada.

Najmniej zurbanizowanymi krajami są kraje Afryki (Burundi i Rwanda) i kraje Azji Południowej na czele z Bhutanem.

W Polsce współczynnik urbanizacji wynosi 61%, gdzie w Ameryce Południowej wynosi on 90%, w w/w krajach Europy ponad 80%, a w krajach Afryki ( np. w Etiopii) wynosi on 13%. Wskazuje to na tendencję zniżkową.

Podział urbanizacji

Urbanizację możemy rozdzielić na cztery płaszczyzny:

• Urbanizacja demograficzna -gdzie zauważalne jest zjawisko migracji ludzi ze wsi do miast, jest to zwiększenie się liczby ludności w miastach.

• Urbanizacja przestrzenna - polegająca na rozrastaniu się obszarów przeznaczonych na tworzenie miast, rozrastaniu się już istniejących i powiększaniu ich pojemności, przez np. zagęszczanie zabudowy.

• Urbanizacja ekonomiczna – jest to stały wzrost liczby ludności pracującej w zawodach (poza rolnictwem), oraz stałe rozgraniczenie ekonomiczne ludności miejskiej i zajmującej się rolnictwem.

• Urbanizacja społeczna – jest to przyswajanie miejskiego stylu życia oraz przenikanie miejskich wzorców (kulturowych, społecznych, ekonomicznych) na wsie.

Jedną z form hamujących ciągły wzrost zagęszczenia się ludności, jest deglomeracja.
Wyróżniamy jej dwa typy: bierną – tj. przenoszone zostają zakłady pracy poza aglomerację i czynną – tj. niedopuszczanie do powstawania nowych zakładów pracy na terenie aglomeracji.

Zachodzi ona przede wszystkim w miastach silnie z urbanizowanych, gdzie rozszerzają się tereny przeznaczone pod budownictwo daleko od terenów już zurbanizowanych.

Etapy urbanizacji

• Urbanizacja wstępna – charakteryzuje się zwiększeniem liczby ludności w miastach, szczególnie w obszarach centralnych. Powodem zwiększania się jej jest rozwój w centrach przemysłu i usług.

• Suburbanizacja – charakteryzuje się dużym napływem liczby ludności wiejskiej do miast, zaludniającej przedmieścia. Istnieje tutaj zjawisko powstawania tzw. slumsów, ale nie tylko, gdyż możemy zaobserwować także przenoszenie się ludności bogatej z centrum miast na przedmieścia, w celach poprawienia sobie warunków bytu z punktu widzenia ekologii, czy komunikacji transportowej.

• Dezurbinacja – charakteryzuje się wyrównywaniem społeczności w obrębie miasta i przedmieść. Jego konsekwencją jest tzw. „kryzys śródmieścia”, czyli wyludnienie centrum  miasta, na rzecz zamieszkania na jego obrzeżach oraz powstawania ośrodków przemysłowych pod miastem. Jest to etap charakterystyczny dla większości miast europejskich.

• Reurbanizacja – charakteryzuje się rozrostem terenów podmiejskich, często też następuje „odrodzenie śródmieścia”. Tą końcową fazę urbanizacji możemy obserwować dziś na terenie Stanów Zjednoczonych, Japonii.

• Semiurbanizacja – jest to proces umiastowienia wsi. Wieś poddana takiemu procesowi zaczyna przypominać miasto pod względem społeczno – bytowym. Podnosi się poziom życia jej mieszkańców.

Urbanizacja w społeczeństwie:

Procesy urbanizacji na świecie nie występują jednorodnie.

W krajach wysoko rozwiniętych występuje obecnie zjawisko niżu demograficznego, przez co w wśród ludności miejskiej występuje zaniżenie przyrostu naturalnego.

Przez rozwój techniki, przemysłu samochodowego, przeludnienie miast etc., ludność miejska na nowo zasiedla wsie. Natomiast kraje słabo rozwinięte od lat borykają się z problemem przeludnienia wsi, prowadzącym do poszukiwania ‘lepszego życia’ w miastach.

Zbyt żywiołowe migracje powodują wzrost bezrobocia włącznie z narastaniem konfliktów i napięć społecznych. Dochodzi do rozrastania się tzw. slumsów- dzielnic biedy i patologii, skupiających ogromne liczby ludności danych miast. Obserwować możemy je szczególnie w Ameryce Południowej i Łacińskiej. Rodzi się z tego już nie tylko problem przeludnienia w ‘biednych dzielnicach’, ale także takie problemy, jak ogromny wzrost przestępczości, kradzieże, wymuszenia, porwania, zabójstwa. Jest to zdecydowanie bardzo poważny problem, z którym nie jest łatwo sobie poradzić, a problem przeludnienia i pauperyzacji tych środowisk nie jest możliwy do natychmiastowego rozwiązania. Potrzeba dużo czasu, by znaleźć odpowiednie miejsce dla poprawy bytu takich mieszkańców, by ofiarować im warunki prowadzące do rozwoju, kształcenia się i zniwelować patologię, która jest „przykładnie” przekazywana z pokolenia na pokolenie.

Typy zespołów miejskich

Urbanizacja prowadzi do kształtowania się wielko-przestrzennych układów - zespołów miast zwanych aglomeracjami o różnych formach takich jak na przykład konurbacja, megalopolis, zespoły metropolitalne.

• Aglomeracja monocentryczna – miasta, spośród których jedno odgrywa dominującą rolę (Warszawa, Paryż)

• Konurbacja – na obszarach eksploatacji surowców mineralnych, rozrastanie się i łączenie osiedli górniczych. Istnieją tu obok siebie miasta równorzędne pod względem wielkości i znaczenia gospodarczego. (Górny Śląsk, Zagłębie Ruhry)

• Zespoły metropolitalne – w krajach wysoko rozwiniętych

Następuje tu systematyczny rozwój terytorialny aglomeracji, który doprowadza do powstania wielkich stref zurbanizowanych ( regionów metropolitalnych). Strefy podmiejskie poszczególnych zespołów połączyły się ze sobą tworząc megalopolis (tzw. „supermiasto”). Na przykładzie USA: doszło do połączenia kilkunastu regionów metropolitarnych m.in.: Nowego Yorku, Filadelfii, Bostonu, Waszyngtonu. Dominują tu strefy (skupiają łącznie ponad 2/3 ogółu mieszkańców).

Do największych miast świata należą:

Funkcje miasta:

Miasta pełnią ważną rolę w życiu i rozbudowie kraju, pełnią one wiele ważnych dla kraju funkcji, m.in.: kulturalną (teatry, muzea, galerie), naukową (wyższe uczelnie), przemysłową (zakłady przemysłu lekkiego i ciężkiego), polityczną (siedziby władz państwowych i urzędy) czy militarną (jednostki wojskowe, ośrodki przygotowawcze)

Kraje wysoko, a kraje nisko rozwinięte

Kraje świata są ogromnie zróżnicowane pod względem ich zurbanizowania. Miernikiem urbanizacji, poziomu gospodarczego są wielkość PKB (wielkość dochodu narodowego) na jednego mieszkańca, struktura zawodowa ludności, produkcja i zużycie energii elektrycznej, poziom rozwoju gałęzi przemysłowych, udział kraju w międzynarodowej wymianie handlowej, oraz poziom wykształcenia społeczeństwa.
Wyznacza się dwa (właściwie trzy) poziomy rozwoju państwowego:

• kraje wysoko rozwinięte takie jak USA, Japonia

• kraje średnio i słabo rozwinięte, które dzielimy ze względu na tempo ich rozwoju:

• kraje, gdzie proces urbanizacji dopiero się zaczyna, dominuje tu rolnictwo, łatwiej znaleźć pracę na wsi, niż w mieście, migracje między miastem a wsią są powolne. (Pakistan, Wietnam)

• kraje w fazie suburbanizacji - następuje gwałtowny rozwój dużych miast spowodowany gwałtownym napływem ludności wiejskiej. Osiedla się ona na peryferiach miasta, przez co tworzą się biedne dzielnice (slumsy). (Chiny, Filipiny, Indie)

• kraje urbanizacji pozornej - gwałtowny rozwój stolic i dużych aglomeracji. (Ameryka Łacińska)

Emigracje - spowodowane są głównie szukaniem „lepszego życia”, ucieczką od bezrobocia, poszukiwaniem zarobku. W Europie zachodniej najwięcej Polskiej ludności znajdziemy we Francji i w Niemczech. W krajach byłego ZSRR, na Białorusi, na Litwie i na Ukrainie znajdziemy około 1,1 miliona osób pochodzenia polskiego. Największe jednak skupienie Polonii znajdziemy w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Polonia Amerykańska koncentruje się głównie w aglomeracjach Chicago, które jest największym skupiskiem Polaków na świecie, zaraz po Warszawie, Nowym Jorku i Detroit. Na terenie USA działają liczne polskie organizacje społeczne, polityczne, czy kulturalne, stowarzyszone w Kongresie Polonii Amerykańskiej. Tylko w latach 1980-1990 do Stanów przybyło 390tys. emigrantów z Polski. W innych krajach kontynentu również Polaków nie brakuje. W Kanadzie szacuje się ich liczbę na około 220 tys., a w Ameryce Południowej na 400 tys., gdzie najwięcej znajduje się ich w Brazylii i Argentynie.

Wiele z tych polskich rodzin ulega wynarodowieniu już w pierwszym lub w drugim pokoleniu. W 1980 r. na 8,3 mln Polaków zamieszkujących Stany Zjednoczone zaledwie 10% z nich przyznało się do stałego używania języka polskiego. Na szczęście większość Polaków pamięta skąd pochodzi i utrzymuje ze swoim macierzystym krajem kontakty.

URBANIZACJA W POLSCE (w porównaniu ze światem)

Stan i rozmieszczenie ludności

Pod względem ludności Polska zajmuje dwudzieste dziewiąte miejsce na świecie i ósme w Europie. W Polsce panują znaczne dysproporcje w rozmieszczeniu ludności. Często ich znaczenie zmienia się z perspektywy historycznej. Wystarczy spojrzeć na Sudety. Przez wieki były gęsto zaludnione, lecz dzisiaj ulegają wyludnieniu. Przyczyn takiego zjawiska jest wiele. Możemy wśród nich wyróżnić wyczerpywanie się surowców naturalnych spowodowanych rozwojem przemysłu, brak miejsc pracy i niski przyrost naturalny. Obszary przygraniczne, dotąd słabo zaludnione, podczas otwarcia granic stały się terenami atrakcyjnymi dla osadnictwa i gospodarki.

W Polsce gęstość zaludnienia wynosi 124osoby/km2. Jest to liczba dwukrotnie większa od przeciętnej w Europie. Z państw o podobnej do Polski powierzchni gęściej zaludnione są tylko Wielka Brytanie, w której na km2 przypada 239 osób, Niemcy – 229 osób/km2, Włochy – 190 osób/km2. W Polsce najwięcej mieszkańców na kilometr kwadratowy przypada w Świętochowicach (4550 osób/km2), a najmniej w Bieszczadach – 5 osób/km2.

Przekłada się to także na budownictwo. W betonowych blokach z lat 70. i 80. zamieszkuje większość ludności średnich i dużych miast Polski. Przeciętnie na 1 osobę przypada w nich  17 m2 powierzchni.

Urbanizacja w polskich miastach

W polskich miastach mieszka ponad połowa społeczeństwa, wynosząca 62 % ogółu ludności. Jest to wynik podobny do wyniku Finlandii, Grecji, Szwecji, Holandii i Wielkiej Brytanii.

Do roku 1997 liczba mieszkańców miast zwiększyła się trzykrotnie.

Urbanizacja kraju to rezultat głownie ogromnych migracji ludności ze wsi do miast oraz włączania do nich terenów wiejskich. Przykładem takiego wcielenia może być obecna dzielnica Krakowa – Nowa Huta. Miasto Nowa Huta powstało w 1949 roku z połączenia dwóch wsi, Mogiły i Pleszowa. I choć z początku miało liczyć sobie sto tysięcy mieszkańców, obecnie liczy ich dwieście pięćdziesiąt tysięcy. Miasta powiększają swoje granice także poprzez przyłączanie do nich terenów sąsiednich. I w ten sposób Warszawa powiększyła się o Ursus, Jelenia Góra powiększyła się o Cieplice Śląskie Zdrój, a Dąbrowa górnicza powiększyła się o Ząbkowice. Od 1990 roku także liczne wsie uzyskały status miasta (około pięćdziesięciu). Można wśród nich wyróżnić takie wsie, jak: Wąchock (województwo kieleckie), Korfantów ( województwo opolskie) czy Borne Sulinowo w województwie koszalińskim Miasta polskie określane są głownie przez strukturę zatrudnienia. Na obrzeżach miast powstają nowe osiedla mieszkaniowe, które są wynikiem ucieczki od zurbanizowanego miasta, bądź przeludnienia miasta. Doskonałym przykładem miasta, które znacznie poszerzyło swoje granice na przestrzeni lat jest Kraków. Od roku 1257 do czasów obecnych zwiększył swoją powierzchnię 650-krotnie z pięćdziesięciu na trzydzieści trzy tysiące hektarów, a aglomeracja tutaj wynosi prawie milion. Jest to ogromna rozbudowa mająca wpływ także na środowisko.

W okresie intensywnej urbanizacji rozwój miast średnich i dużych odbywa się zazwyczaj kosztem tych mniejszych. Kryzys małych miejscowości objawia się niedorozwojem usług, brakiem miejsc pracy, czego konsekwencją jest ucieczka młodych i wykształconych obywateli do większych ośrodków, co daje w efekcie przeludnienie miast.

Na szczęście od kilku lat można zaobserwować powolny, ale widoczny rozwój aktywności społeczno – gospodarczej mniejszych ośrodków.

Urbanizacja na polskich wsiach

Polska, jako kraj rolniczy „od zawsze” powinna, wydawać by się mogło, mieścić większość społeczeństwa na wsiach. Lecz w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat migracja ludności ze wsi do miast objęła około dziesięciu milionów osób, a obecnie na wsiach żyje jedynie 38% ludności. Do terenów, gdzie możemy spotkać jeszcze wysoki odsetek ludności wiejskiej należą regiony wschodnie. Obecna sytuacja społeczno – gospodarcza wsi jest spowodowana powojennym zacofaniem, powojenną urbanizacją, oraz polityką państwa wobec wsi i rolnictwa, a głównymi problemami są: niedorozwój infrastruktury technicznej, nadmierne zatrudnienie w rolnictwie, zaniżony poziom życia, migracje młodych ludzi do miast, starzenie się ludności wiejskiej. Rozwiązaniem zaistniałej sytuacji mogą być: tworzenie nowych miejsc pracy, rozwój przetwórstwa rolno – społecznego, drobna przedsiębiorczość, powiązanie rolnictwa i innymi działami gospodarki, takimi, jak na przykład agroturyzm lub turystyka. Wielofunkcyjność wsi jest silnie pożądana na terenach, gdzie zurbanizowanie jest bardzo małe.

Polska na tle innych państw Europy – liczba ciągników na 100 hektarów ornych.

Kraj	% ludnoŚci	Liczba ciągników
Polska	16,5	8,3
Węgry	10,4	1,2
Hiszpania	9,0	5,1
Niemcy	3,6	11,5
Holandia	3,2	20,4

O nowoczesności gospodarstwa rolnego świadczy jego towarowość, tj. wielkość produkcji na sprzedaż i specjalizacja, oraz wielkość maszyn i automatyzacja produkcji. W Polsce, w przeciętnym gospodarstwie na sprzedaż przeznaczane jest tylko 50 procent produkcji.

Rozwój miasta, a rozwój wsi w Polsce

W Polsce zróżnicowanie standardów życia jest bardzo silne. Takie placówki, jak służba zdrowia, szkolnictwo, kultura są trudno dostępne dla mieszkańców wsi. Mieszkania czy domy na wsiach, choć większe są tylko z pozoru „bogatsze”. Przeważnie są one jednak ubogo wyposażone, pozbawione podstawowych sprzętów domowych, które są normą w miejskich mieszkaniach. Na szczęście coraz częściej samorządy lokalne coraz częściej inwestują, zapewniając stopniową poprawę bytu.

Jak wygląda podstawowe wyposażenie mieszkań polskich na wsiach i w miastach

ODSETEK MIESZKAŃ WYPOSAŻONYCH W: (%)

	Miasto	Wieś
Wodociąg	95,9	71,2
Łazienka	84,7	57,3
Gaz sieciowy	76,1	45,8
Centralne ogrzewanie	73,0	7,2
Telefon	48,0	9,2

W Polsce dość duży odsetek ludności mieszka na wsi, przez co i średnie standardy życia ludzkiego w Polsce, są dosyć mizerne, na tle innych państw świata lub chociażby innych państw europejskich.

Sprawa cudzoziemców w Polsce, wpływająca na urbanizację narodu

W samych latach 1993-1997 w Polsce wydano cudzoziemcom około 60 tysięcy pozwoleń na pracę. Wśród nich przeważali Ukraińcy, Białorusini, Rosjanie, Niemcy, Chińczycy oraz Wietnamczycy, którzy zadomowili się u nas na dobre. Polska jest także doskonałym krajem tranzytowym dla nielegalnych migracji z Afryki czy Azji do Europy Zachodniej. Uruchomiono tu także dziewięć specjalnych ośrodków dla nielegalnych imigrantów między innymi w Łomży, Lublinie, Rabce. Status uchodźcy w latach 90. otrzymało blisko 800 osób z 40 krajów świata, w szczególności z Bośni i Hercegowiny, Somalii i Sri Lanki. Podobnie było z Polakami. W latach 80. w podobnych obozach w Niemczech i Australii przebywali uchodźcy właśnie z Polski.

Migracje w latach od 1946 roku do 1995 roku:

Lata	Imigracja do Polski	Emigracja z Polski
1946-1950	1499,9	2543,6
1951-1960	277,7	377,4
1961-1970	24,3	223,8
1971-1980	16,3	225,7
1981-1990	17,3	266,7
1991-1995	31,3	111,4

Struktura demograficzna i zawodowa

Polska jest jednym z krajów w skali europejskiej młodym demograficznie. Jest tak, ponieważ co 4 obywatel naszego kraju ma mniej, niż piętnaście lat, a np. w Niemczech czy Włoszech, co siódmy.
Społeczeństwo polskie charakteryzuje się lekko zachwianą strukturą płci. Kobiet jest o milion więcej niż mężczyzn, co oznacza, że na każdych stu mężczyzn przypada sto pięć kobiet. Nadwyżka jest spowodowana przede wszystkim różnicą życia kobiet i mężczyzn oraz dużych strat populacji męskiej na frontach wojen. Przeciętnie chłopców rodzi się więcej, niż dziewczynek. Na każe tysiąc urodzeń wg statystyk rodzi się 514 chłopców, a zrównanie liczebności obu płci następuje około trzydziestego piątego roku życia, a w starszych grupach wiekowych zaznacza się redukuje liczba mężczyzn, gdzie wśród siedemdziesięciolatków i wyżej, na 1 mężczyznę przypadają aż dwie kobiety.

Wpływ urbanizacji na okres długości życia i umieralności człowieka

Przeciętny okres trwania życia i umieralności niemowląt - jest to wskaźnik rozwoju medycyny i rozwoju społecznego, a więc jednocześnie jest to wskaźnik zurbanizowania kraju. W Polsce w 1997r. zarejestrowano, że na tysiąc urodzeń żywych dzieci umiera dziesięcioro.
Jest to wynik, który pokazuje, że w krajach Europy zachodniej wskaźnik jest dwa razy mniejszy, lecz jest on sukcesem, gdyż jest dwa razy mniejszy niż 10 lat temu (w Polsce). Statystyki mówią też, że przeciętny Polak żyje 6-8 lat krócej, niż mieszkańcy krajów wysoko rozwiniętych. Pod względem długości życia Polska zajmuje dalekie, bo dwudzieste szóste miejsce w Europie.

Kraj	Długość trwania życia		Umieralność niemowląt na 1000 żywych urodzeń
	Kobiety	MĘżczyźni
Indie	57,9	57,2	81,2
Polska	76,6	68,0	10,2
Szwecja	81,3	76,1	4,9
Japonia	82,8	76,4	4,5

Jak urbanizacja wpływa na środowisko – tereny przeobrażone przez człowieka

Człowiek, by zaspokajać swoje wzrastające wciąż potrzeby, ciągle przeobraża środowisko przyrodnicze. By budować nowe miasta, osiedla, mosty i drogi, corocznie karczowanych jest mnóstwo lasów, osuszane są bagna i torfowiska. Krajobraz naturalny przekształca się w krajobraz kulturowy. By rozwijać gospodarkę, bezmyślnie eksploatowane są surowce geologiczne, których później nie można już odtworzyć.

W Polsce występują tak zwane obszary zagrożenia. Są to obszary, w których obszarach zniszczona jest rzeźba terenu, zdegradowane są grunty i gleby, zmieniony jest układ biegu wody, a nawet zmieniony jest naturalny skład powietrza atmosferycznego. Ludzie, zwierzęta i rośliny znajdujące się na tych obszarach, znajdują się w warunkach niekorzystnych do życia. W obecnych czasach tereny te zajmują około jedenastu procent powierzchni kraju i mieszka na nich ponad trzydzieści pięć procent ludności.

W ciągu ostatnich kilkunastu lat 13 obszarów zagrożenia istniejących już przestała istnieć, inne uległy zmniejszeniu, a w południowo – zachodniej części Polski powstały nowe. Nowe obszary ponadnormatywnych zanieczyszczeń i innych uciążliwości powstają przede wszystkim w dużych aglomeracjach. Jedną z najważniejszych przyczyn jest rozwój komunikacji miejskiej. Według prognoz stan zagrożenia na niektórych terenach może utrzymywać się aż do 2020 roku.

Konsekwencje urbanizacji terenów Polski

• Smog: jest to warstwa mgły, tworząca się z pyłów i substancji chemicznych przeniesionych do atmosfery. Widoczny jest zarówno w zimne, pochmurne i wilgotne wieczory, jak i w słoneczne dni. W szczególności zalega nad miastami, pod postacią charakterystycznej „czapy”. Utrudnia przedostawanie się promieni słonecznych niezbędnych do funkcjonowania organizmów żywych.

• Kwaśne deszcze: są to zanieczyszczenia w postaci dwutlenku siarki i tlenków azotu. Wywołują je zanieczyszczenia z kominów, kotłowni i zakładów przemysłowych. Zanieczyszczenia te spadają później w postaci kwaśnych deszczów, paląc lasy, niszcząc gleby i wody, pogarszając ich jakość.

• Zanieczyszczenie morza: do rzek wpadających do morza jeszcze niedawno odprowadzane były olbrzymie ilości zanieczyszczony ścieków, pochodzących z miast, osiedli i zakładów przemysłowych, które zlokalizowane są wzdłuż biegu Wisły i Odry. Odpadów w Polsce jest tyle, że gdyby zgromadzić je w jednym miejscu, powstałby kopiec o boku jednego kilometra i wysokości piętnastopiętrowego wieżowca. Jeszcze do niedawna Zatoki Gdańską i Pucką i Zalew Szczeciński uznawano za obszary klęski ekologicznej. Obecnie stan środowiska tych zatok uległ znacznej poprawie, dzięki wybudowaniu licznych oczyszczalni ścieków.

• Zanieczyszczenia powietrza: szkodliwość kwaśnych deszczy niwelują zanieczyszczenia powietrza spowodowane wydobywaniem się z cementowni szarych pyłów zasadowych. Pył pokrywa cienką warstwą usytuowane przy cementowniach rośliny, utrudniając proces fotosyntezy, zabielając okoliczny krajobraz. Wpływa on także niekorzystnie na układ oddechowy ludzi i zwierząt.

Konsekwencje urbanizacji: podsumowanie

Urbanizacja prowadzi do licznych przeobrażeń na tle ekonomii, społeczeństwa i przestrzeni. Miasta koncentrują przemysł i usługi, powiększają się rynki zbytu, zmienia się struktura zawodowa ludności, struktura demograficzna, kształtowane są na nowo miejski i wiejski styl życia. Urbanizacja może być przyczyną korzystnych przemian, ale tylko do pewnej granicy koncentracji ludności, po której przekroczeniu, szybko narastają negatywne skutki urbanizacji:

• są to migracje ludności wiejskiej do miast, co powoduje ich przeludnienie, zwiększa się także górujący procent ludności miejskiej nad procentem ludności wiejskiej, na tle ogółu mieszkańców kraju. Rozwój miast zapewnia ludziom lepszą opiekę medyczną i socjalną, co prowadzi do wydłużenia życia ludzi w różnym wieku i znacznego zmniejszenia umieralności niemowląt.

• jest wzrost ludności w miastach, co prowadzi do rozszerzenia się obszarów miejskich, rozrostu osiedli, tworzenia się rozległych terenów zurbanizowanych, kosztem środowiska naturalnego, co prowadzi do pogarszania się warunków środowiska naturalnego.

• jest to wzrost liczby ludności pracującej w zawodach pozarolniczych, przemyśle i usługach.

• przenikanie miejskich wzorców i stylu życia na wieś, ale także i pogłębianie się konfliktów społecznych i patologii.

Bibliografia:

• www.wikipedia.org

• Encyklopedia ogólno tematyczna RTW, 1997, Warszawa

• „Encyklopedia Polska 2000, geografia” – specjalna edycja „Ilustrowanej geografii Polski”(T. i U. Kaczmarek, Sołowiej, Wrzesiński)

• Tablice statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego – www.stat.gov.pl

• www.czcki.edu.pl: http://czacki.edu.pl/~jottan/urbanizacja/?strona=definicja&tryb=kotwica

• http://sciaga.onet.pl/12581,61,177,149,1,21299,sciaga.html – tabela miast świata

• GEOGRAFIA – Vedemecum Maturalne 2008, Operon (Stasiak, Zaniewicz)

Autor opracowania:

Aleksandra Jakubiak