Przemysł drzewno papierniczy jest to gałąź przemysłu przetwórczego zajmująca się obróbką określonych gatunków drzew zgromadzonych w kompleksach leśnych. Wyróżniane są:

• Przemysł tartaczny – obejmuje zakłady produkujące drewniane materiały podłogowe oraz tartaki. Wyróżnia się on największym stopniem terytorialnego rozproszenia. Najlepiej rozwinięty w południowo – zachodniej, zachodniej oraz północnej Polsce. W niektórych regionach przemysł ten jest rozwinięty niewspółmiernie dalece w stosunku do możliwości pozyskiwania drewna. Dotyczy to województw : katowickiego, opolskiego, kaliskiego. W województwach białostockim, suwalskim, olsztyńskim oraz południowo – wschodniej części kraju jest niewystarczająco tartaków w stosunku do możliwości pozyskiwania drewna. W lokalizacji tartaków kluczową rolę odgrywają : bliskość dostawy drewna, dobre zaopatrzenie w wodę oraz dobry system odprowadzania ścieków.

• Przemysł przetwórstwa drzewnego – zajmuje się produkcją sklejek, mebli, płyt oraz drewnianych opakowań. Przemysł meblowy wykazuje dużą dynamikę rozwoju

• Przemysł zapałczany

• Przemysł celulozowo – papierniczy – w przeciągu ostatnich 5 lat zużycie papieru w Polsce zwiększyło się o 18kg. na osobę. Produkcja celulozy w Polce nie zaspokaja potrzeb naszego kraju. Niedobór jest uzupełniany przez import. Połowa produkcji papieru w Polsce to produkcja papieru pakowego. Znaczącą rolę w produkcji odgrywa tez papier do druku, pisania i rysowania. Całość dopełniają : papier gazetowy, higieniczny, filtracyjny oraz przemysłowo – techniczny. Rozwijający się przemysł kreuje zapotrzebowanie na produkcje opakowań papierowych, natomiast dynamicznie rozwijający się rynek maszyn biurowych oraz poligraficzny powoduje zwiększanie zapotrzebowania na papier wysokiej jakości. Przemysł celulozowo – papierniczy w Polsce rozwija się nierównomiernie. Produkcja na przykład papierów toaletowych są już przeinwestowane, natomiast produkcja papieru pokrywa krajowe zapotrzebowanie tylko w niewielkim stopniu. Wahania w tendencji polskiego przemysłu papierniczego mogą zahamować dopływ funduszy od zagranicznych inwestorów.

Główne produkty przemysłu papierniczo – drzewnego to:

• grubizna – drewno o średnicy minimum 5 cm. W cieńszym końcu. Grubiznę dzielimy jeszcze na: drewno średniowymiarowe (żerdzie, papierówki , opał), drewno wielkowymiarowe (tartaczne). Grubizna jest drewnem o charakterze użytkowym o okrągłym kształcie.

• tarcica – rodzaj pól produktu drzewnego otrzymywany na skutek odcięcia fragmentów pnia poprzez jego piłowanie podłużne. Tarcica może być obrzynana lub nie oraz wykorzystywana do ogólnego lub szczególnego przeznaczenia.

• Płyty pilśniowe –powstają przez nasączenieolejem schnących lub żywicami syntetycznymi spilśnionych włókien drzewnych. Występują płyty miękkie (porowate – nie prasowane, ich powierzchnie jest szorstka), półtwarde, twarde oraz twarde ( jedna lub obydwie z ich powierzchni są gładkie). Takie płyty można uszlachetniać poprzez: gruntowanie (na przykład farbą emulsyjną lub farbą do gruntowania z jednej lub z obu stron)lakierowanie, laminowanie bądź też oklejanie ich powierzchni (fornirem lub papierem), natomiast twarde płyty mogą być dodatkowo szlifowane. Płyty te mają najczęściej duże wymiary, są lekkie i sztywne oraz posiadają takie właściwości jak dźwiękochłonność oraz ciepłochłonność. Mogą mieć ogólne lub szczególne przeznaczenie (na przykład wodoodporność).

• Płyty paździerzowe –są produkowane z paździerzy, czyli włókien otrzymywanych z konopi bądź lnu bądź z obu łącząc je za pomocą kleju syntetycznego, następnie utwardzając i prasując w wysokiej temperaturze i ciśnieniu. Po zakończeniu tego procesu mogą być dodatkowo szlifowane (jedno bądź obustronnie). Ich powierzchnia może być dodatkowo uszlachetniona poprzez lakierowanie lub fornirowanie . Mogą być wykorzystywane do produkcji mebli lub prac wykończeniowych jako materiał konstrukcyjny 

• Płyty wiórowe – powstają z połączenia wiórów drzewnych klejem syntetycznym pod wpływem działania wysokiego ciśnienia. Ich powierzchnia może zostać matowa lub zostać polakierowana, laminowana, szlifowana bądź obłożona. Pod względem budowy wyróżnia się płyty: jednowarstwowe, trzywarstwowe i frakcyjne (w ich wnętrzu cząsteczki drzewne zwiększają się od brzegów do środka). Wykorzystywane w głównej mierze do produkcji mebli oraz innych elementów wystroju wnętrz. Pewną odmianę płyt stanowią płyty wiórowo – paździerzowe, w których zmieszane są płyty drzewne i paździerzowe (na przykład lniane lub konopne połączone syntetycznym klejem). Stosowane są głównie w przemyśle meblarsko – budowniczym (na przykład płyty wiórowo – cementowe).

• Celuloza – jest to substancja pochodzenia roślinnego nadająca roślinom odpowiedni kształt.. Dużą ilość celulozy można spotkać w bawełnie, lnie, konopi, jucie. Stanowi ona około połowę masy drewna. Charakteryzuje się dużą odpornością na uszkodzenia mechaniczne i fizyczne. Jest rozpuszczalna w pewnych substancjach chemicznych (np. amoniakalnym roztworze miedzi, chlorowodorkach soli bądź stężonym kwasie siarkowym). Celuloza jest wykorzystywana w głównej mierze do produkcji: tkanin, papieru, włókien syntetycznych (jedwab octanowy, wiskoza, nitroceluloza, antyceluloza), lakieru, celofanu, celuloidów oraz materiałów wybuchowych.

• Papier – wyrób pochodzenia roślinnego, rzadko zwierzęcego produkowany w formie wstęgi bądź arkuszy. Proces jego produkcji polega na spilśnieniu a następnie przetwarzaniu zawieszonych w wodzie włókien: roślinnych (elementy drzew iglastych oraz liściastych, słoma zbóż oraz lnu i konopi) lub zwierzęcych (wełna, kawałki skór). Do włókien dodaje się dopełniacze (np. talk lub kreda), następnie substancje klejące (np. parafina lub różnego rodzaju kleje), barwniki oraz inne substancje, które nadają papierowi specjalne właściwości użytkowe.

Umiejętność produkowanie papieru pojawiła się najpierw w Chinach w II wieku naszej ery, a na pozostałe kraje azjatyckie rozprzestrzeniła się w VIII wieku. W Europie papier był powszechnie wytwarzany ręcznie w manufakturach w XV wieku. W Polsce produkcja papieru za pomocą młyna papierniczego rozpoczęto w XV wieku, natomiast pierwsza maszyna do wytwarzania papieru została skonstruowana w XVIII wieku. Papier można klasyfikować na podstawie różnych kryteriów: składu włóknistego, gramatury, przeznaczenia użytkowania, powierzchnią lub barwą.

Wyróżnia się papier:

• drzewny – zawiera ścier drzewny

• bezdrzewny – nie zawiera ścieru drzewnego

Ze względu na jakość papieru wyróżnia się jego 10 klas. Im wyższa klasa tym lepsza jakość papieru.

Pod względem rodzaju gramatury wyróżnia się: bibułę, papier właściwy, karton i tekturę.

Według kryterium przeznaczenia użytkowego wyróżniamy: papier drukowy, pakowy, elektrotechniczny, techniczno – przemysłowy  lub przeznaczenie specjalne (np. papier drukowy gazetowy bądź do oklejania blach).

Przez powierzchnię papieru jest wyróżniany: papier szorstki, jedno – lub obustronnie gładki, żeberkowaty, satynowy, gładki, karbowany, marszczony, prążkowany, tłoczony itp.

Wyróżnia się następujące papiery  uszlachetnione : powlekane (gumowane, kredowane, parafinowane), nasycane (parafiną lub olejem), laminowane (papier pakowny) lub drukowane (np. tapety).

• Sklejki – jest to tworzywo o charakterze drewnopodobnym powstające w procesie sklejania nieparzystej ilości fornirów w których włókna w kolejnych warstwach są ułożone względem siebie prostopadle. Klejenie warstw zachodzi w wysokiej temperaturze oraz pod wysokim ciśnieniem. Wyróżnia się fornir  grubowarstwowy i cienkowarstwowy. Występuje kilka rodzajów sklejek: suchotrwałe, półwodoodporne, wodoodporne oraz specjalnego użytku (lotnicze bądź szkutnicze). Sklejki wykorzystywane są w przemyśle meblowym, stolarskim oraz lotniczym.

• Meble

• Stolarka budowlana

Przemysł drzewno – papierniczy rozwija się najlepiej w państwach, które mają dostęp do własnych zasobów leśnych. Są to kraje takie jak: USA, Kanada, Chiny, Niemcy, Szwecja, Finlandia, Rosja, Brazylia. W Polsce rozwój tego przemysłu nie jest najwyższy. Główne produkty pochodzące z Polski to grubizna i tarcica (Ruciane – Nida, Augustów, Hajnówka, Gołdap), celuloza, papier, tektura (Bydgoszcz, Ostrołęka, Kostrzyn Kwidzyn, Świecie) oraz meble (Swarzędz, Jarocin, Radomsko, Zamość, Białystok, Wyszków).

Bibliografia:

• http://www.papier.republika.pl/przemysl.htm

• http://www.eszkola.pl/czytaj/papierniczy_Polsce/11558

• http://www.geoinfoguide.republika.pl/zagadnienia.html#143

• http://www.bankier.pl/wiadomosc/Przemysl-celulozowo-papierniczy-118024.html

• http://www.lasy.pl/modules.php?op=modload&name=NS-encyklopedia&file=index&mop=content&tid=51

• http://www.bryk.pl/teksty/liceum/geografia/geografia_spo%C5%82eczno_ekonomiczna/7748

• charakterystyka_przemys%C5%82u_drzewno_papierniczego_w_polce.html

Autor opracowania:

Aleksandra Solecka